Wist jij dat er in Friesland en Drenthe een uniek UNESCO Werelderfgoed te vinden is? Eerlijk: wij reden er al vaker langs, zagen de statige panden, bijzondere huisjes en het uitgestrekte landschap — maar het verhaal erachter kenden we nog niet. Tot nu.
Samen met mijn vriendin Roos besloot ik het gebied rond Frederiksoord beter te leren kennen. We doken de geschiedenis in, fietsten door het indrukwekkende landschap en genoten van heerlijk eten en een fijne logeerplek. Twee verrassend mooie dagen en zó dichtbij. Ik deel mijn 7 tips met je.
1. De Proefkolonie: geschiedenis die binnenkomt
We begonnen onze ontdekkingstocht bij Museum De Proefkolonie in Frederiksoord. Binnen een paar minuten zaten we middenin het verhaal van Johannes van den Bosch, die begin 1800 een oplossing zocht voor de armoede in Nederland. Hier in Friesland en Drenthe kregen arme gezinnen uit de Randstad een huisje, een stuk grond, én verplicht onderwijs voor de kinderen — revolutionair voor die tijd.
Vanaf het moment dat je het museum binnenloopt, word je meegenomen op een indrukwekkende multimediale reis. Je begint in de achterbuurten van de stad, waar armoede en uitzichtloosheid voelbaar zijn. Vervolgens reis je mee met de eerste kolonisten die, na een lange tocht, vol hoop aankomen in wat hun nieuwe ‘paradijs’ moet worden.
In de expositie ontdek je hoe groots en doordacht het plan van Van den Bosch was – én hoe die mooie idealen soms botsten met de weerbarstige werkelijkheid. Wat kwam er terecht van deze sociale droom? Wat werkte, en wat niet?
Het museum sluit af met een blik op de nalatenschap van dit unieke experiment. Je ontdekt hoe de koloniën zich ontwikkelden en welk erfgoed vandaag de dag nog steeds tastbaar is.
Het verhaal en hoe het is weergegeven vonden we zo indrukwekkend. Een bijzonder startpunt om het gebied verder te verkennen.
2. Fietsen langs koloniewoningen en heidevelden
Na het museum stapten we op de fiets. Via Cykel sport huurden we fietsen en volgden een route van zo’n 39 kilometer. En wat een aanrader was dat.
De route bracht ons langs de oude koloniehuizen, stille weggetjes en karakteristieke lanen. Hoogtepunt voor ons was het Doldersummerveld: een uitgestrekt heidegebied waar we bijna niemand tegenkwamen. Rust, ruimte, en het gevoel dat je ergens fietst waar de tijd even stilstaat.
3. Thee bij Grenzeloos
Halverwege hielden we pauze bij Grenzeloos, een sfeervol restaurant. We dronken thee, deelden overheerlijke taart (uiteraard), en genoten vooral van de gezellige sfeer die hier hangt. Dit is ook een perfecte plek als je liever wandelt dan fietst: er starten meerdere routes vanuit hier.
4. Diner met Scandinavische twist bij Restaurant Posten
’s Avonds schoven we aan bij Restaurant Posten. Alles klopt hier: de inrichting, de bediening, en het eten. De menukaart is geïnspireerd op de Scandinavische keuken, met lokale ingrediënten en verrassende combinaties.Wij troffen het extra, want er werd een Scandinavisch Paasbuffet geserveerd — een bijzondere ervaring met typische gerechten die we nog niet eerder geproefd hadden. Wij zijn fan van de Nordic Cuisine én van restaurant Posten.
5. Slapen bij de boer: Hoeve Koning Willem 3
We overnachtten bij Hoeve Koning Willem 3, een werkende boerderij waar je kunt logeren in luxe verbouwde oude paardenstallen. Wat een unieke belevenis! Je kijkt uit over de weilanden, en wordt wakker van het geluid van koeien in de verte. Tijdens ons verblijf kregen we een rondleiding over het erf. Super boeiend om te zien hoe het leven op de boerderij eraan toe gaat. Er zit ook een streekwinkeltje bij waar je de lekkerste producten uit de omgeving kunt kopen. Ook een super leuke ervaring om met kinderen naar toe te gaan.
6. Vlechtmuseum Noordwolde
Op slechts 15 minuten rijden ligt het Nationaal Vlechtmuseum in Noordwolde. Wist je dat dit dorp ooit hét centrum was van de riet- en mandenvlechtindustrie? In het museum leer je hoe deze ambacht ooit een belangrijk onderdeel van de lokale economie was. Er zijn oude werktuigen, vlechttechnieken en zelfs interactieve onderdelen voor kinderen zoals een spiksplinternieuwe audiotour. Leuk én leerzaam.
Meer informatie over Vlechtmuseum >>
7. Lunchen bij Tramhalte Plein
Als afsluiter lunchten we bij Tramhalte Plein, wat is dit een leuke lunchroom, gevestigd in het voormalige tramstation van de Nederlandse Tramweg Maatschappij (NTM).
Niet alleen de locatie is bijzonder. Ook het eten is zó lekker! Je kunt er genieten van een kop koffie met zelfgemaakt gebak, een uitgebreide lunch of een borrel. Met mooi weer kun je er ook heerlijk buiten zitten op het terras.
Meer informatie over Tramhalte plein >>
Onze conclusie
Soms hoef je helemaal niet ver weg om iets nieuws te ontdekken. Ons weekend bij de Koloniën van Weldadigheid voelde als een mini-reis in de tijd, gecombineerd met natuur, lekker eten en goede gesprekken.
Heb je zin in een weekend met verdieping, rust en mooie plekken? Dan is de omgeving van Frederiksoord echt een aanrader. Meer informatie vind je op kolonienvanweldadigheid.nl
